सोयाबीन वरील खोडमाशीचा प्रादुर्भाव,तालुका कृषी विभागाचे आवाहन
गदचांदुर :- प्रवीण मेश्राम
तालुक्यामधे सोयाबीन पिकाची मोठ्या प्रमाणावर पेरणी झालेली आहे. मागील वर्षी सोयाबीन पिकावर काही प्रमाणात खोडमाशीचा प्रादुर्भाव आढळून आलेला होता. यावर्षी सुद्धा या किडीचा प्रादुर्भाव होण्याची शक्यता आहे. खोड माशी ची प्रौढावस्था म्हणजे माशी अवस्था चमकदार काळ्या रंगाची व आकाराने लहान म्हणजेच दोन ते तीन मी.मी. असते. या किडीची अंड्यातून निघालेली बिन पायाची अळी फिकट पिवळसर रंगाची असून ही अंड्यातून बाहेर पडलेल्या अळ्या प्रथम सोयाबीनची पाने पोखरतात आणि पानांच्या देठातून झाडाच्या मुख्य खोडात किंवा फांदीत प्रवेश करून या फांदीचा किंवा खोडाच्या आतील भाग पोखरून खातात. अशा प्रकारचे प्रादुर्भावग्रस्त खोड चिरून पाहिल्यास आतमध्ये पांढुरक्या रंगाची अळी किंवा कोष आढळतो.
या किडीचा प्रादुर्भाव सोयाबीनच्या रोपावस्थेत झाल्यास म्हणजे सोयाबीनची पेरणी नंतर 10 ते 15 दिवसाचे पीक असताना झाल्यास, प्रादुर्भावग्रस्त झालेले झाड वाळते व झाडाच्या ताटाच्या संख्येवर विपरीत परिणाम होऊन कधी कधी तीव्र प्रादुर्भाव झाल्यास दुबार पेरणी करण्याची सुद्धा वेळ येऊ शकते व अश्याप्रकारे रोपावस्थेत या किडीचा प्रादुर्भाव झाल्यास सोयाबीन पिकाचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान होते. सोयाबीनचे पीक मोठे झाल्यावर या किडीच्या प्रादुर्भावामुळे असा परिणाम दिसत नाही. खोडमाशी ने कीडग्रस्त झाडावरील फुलांची गळ होते व शेंगातील धान्याच्या वजनात घट होऊन उत्पादनात 16-30 टक्‍क्‍यांपर्यंत घट येऊ शकते. या पार्श्वभूमीवर सोयाबीन वरील खोडमाशीचा प्रादुर्भाव आढळून आल्यास शेतकरी बंधूनी खालील उपाय योजना करण्याबाबत आवाहन तालुका कृषी अधिकारी कोरपना आर.जी. डमाळे यांचेकडून करण्यात आले आहे
१. जिथे किडीचा प्रादुर्भाव नियमितपणे आढळतो अशा ठिकाणी पेरणीचे वेळेस फोरेट 10 टक्के दाणेदार दहा किलो प्रति हेक्टर जमिनीत ओल असताना टाकावे.
२. खोडमाशीच्या प्रादुर्भावामुळे कीडग्रस्त पाने फांद्या वाळतात, अशी कीडग्रस्त झाडे, पाने, फांद्या यांचा आतील कीडीसह नायनाट करावा.
३. सोयाबीन पिकात खोड माशीच्या प्रादुर्भावावर लक्ष ठेवण्यासाठी सोयाबीन पीक उगवणीनंतर आठ ते दहा दिवसांनी प्रति हेक्टर 25 पिवळे चिकट सापळे लावावेत.
४. खोडमाशीसाठी उष्ण तापमान, जास्त आद्रता भरपूर पाऊस व त्यानंतर कोरडे वातावरण अशा बाबी वाढीसाठी पोषक ठरतात म्हणून अशा वातावरणात पेरणीनंतर यासंदर्भात जागरूक राहून वेळोवेळी निरीक्षणे घ्यावीत.
५.पेरणीपूर्वी सोयाबीन पिकात काही कारणास्तव थायमेथोक्झाम ची बीज प्रक्रिया केली नसल्यास सोयाबीनचे पीक पंधरा दिवसाचे झाल्यानंतर इथेओन 50% 30 मिली किंवा इंडोक्साकार्ब 15.8 टक्के 6.7 मिली किंवा क्लोरानट्रेनीलिप्रोल 18.5 टक्के ३ मिली प्रति 10 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.
